Blog

Yatay entegrasyon ve dikey entegrasyon terimleri hayatımızın birçok aşamasında karşımıza çıkmaktadır. Operasyonel açıdan, yatay olarak entegre bir şirket faaliyetlerini temel yetkinliklerine odaklar ve uçtan uca bir değer zinciri oluşturur. Dikey olarak entegre olmuş bir şirket ise ürün zincirinden üretim, pazarlama, satış ve dağıtıma kadar değer zincirinin büyük bir kısmını şirket içinde tutar. İş büyüme stratejisinde yatay entegrasyon, aynı müşteri tabanını farklı ancak tamamlayıcı ürün veya hizmetlerle ele alan şirketlerin satın alınmasını ifade eder. Bu şekilde, satın alan şirket pazar payını artırabilir, ürün tekliflerini çeşitlendirebilir.  Dikey büyüme stratejisi ise, üretim maliyetlerini azaltmak, önemli malzemelere erişimi güvenli hale getirmek, yeni pazar fırsatlarına daha hızlı yanıt vermek gibi olgular sayılabilir.

Üretim söz konusu olduğunda ise, yatay entegrasyon, üretim seviyesinde iyi entegre edilmiş süreçleri ifade ederken, dikey entegrasyon, üretim alanının tedarik ve kalite kontrolü gibi üst düzey iş süreçleriyle sıkı bir şekilde koordine edildiği anlamına gelir.

Endüstri 4.0’ın Omurgası Yatay ve Dikey Entegrasyon

Yatay entegrasyon söz konusu olduğunda Endüstri 4.0, üretim süreçlerine benzeri görülmemiş düzeyde otomasyon, esneklik ve operasyonel verimlilik sağlayan siber-fiziksel ve kurumsal sistem ağlarını öngörmektedir. Bu yatay entegrasyon birkaç seviyede gerçekleşir. Bunları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.

Üretim katında: Her zaman bağlı makinelerin ve üretim birimlerinin her biri, üretim ağında iyi tanımlanmış özelliklere sahip bir nesne haline gelir. Performans durumlarını sürekli olarak iletirler ve birlikte üretim gereksinimlerine bağımsız olarak yanıt verirler.

Birden fazla üretim tesisinde: Bir işletme üretim tesislerini dağıtık olarak kullanıyorsa,  MES sisteminin yatay olarak entegre edilmesi önemlidir. Tesisdeki veriler tüm işletme genelinde sorunsuz bir şekilde paylaşılır ve mümkünse üretim görevleri üretim değişkenlerine hızlı ve verimli bir şekilde yanıt vermek için tesisler arasında otomatik olarak değiştirilir.

Tüm tedarik zincirinde: Üçüncü taraf tedarikçiler ve hizmet sağlayıcılar, işletmenin üretim ve lojistik kontrol sistemlerine yatay fakat iyi bir şekilde entegre edilmelidir.
Endüstri 4.0’daki dikey entegrasyon, kuruluş içindeki tüm mantıksal katmanları saha katmanından Ar-Ge, kalite güvencesi, ürün yönetimi, BT, satış ve pazarlamaya kadar uzanmalıdır.  Dikey olarak entegre edilmiş Endüstri 4.0 kuruluşu, değişen piyasa koşullarına ve yeni fırsatlara hızlı şekilde adapte olur ve rekabet avantajı sağlar.

Endüstri 4.0’da Yatay/Dikey Entegrasyonun Zorlukları

Endüstri 4.0′ın yatay ve dikey entegrasyon istekleri oldukça açık ve anlaşılması kolaydır. Ancak, genel olarak  hayata geçirmedeki karşılaşılan zorluklar büyüktür.

Verileri Anlamlandırmak

Endüstri 4.0′ın yatay ve dikey entegrasyon seviyeleri, veri ve bilgi silolarının parçalanmasını gerektirir, bu da asla kolay bir iş değildir. Farklı satıcıların ekipman ve üretim birimlerinin farklı seviyelerde otomasyon sağladığı bir gerçektir. Üstüne üretim hatları çok çeşitli sensörler ile donatılır ve farklı haberleşme protokolleri kullanır. Başka bir deyişle ürünler genellikle “aynı dili konuşmazlar” ve bu haberleşme farklılıkları işletmeler için zorlayıcı olur.

Bir fabrikada, bu gelişmiş entegrasyon seviyelerine ulaşmak için parçalanması gereken birçok veri bankası ve  haberleşme türleri vardır. Burada karşılaşılan zorluk genellikle birlikte çalışabilirlik ve organizasyon kültürünün değiştirilmesiyle ilgilidir.

Veri Güvenliği ve Gizliliği

Endüstri 4.0’a yatay entegrasyon, kuruluşun dışındaki verilerin tedarikçiler, taşeronlar, ortaklar ve çoğu durumda müşterilerle paylaşılmasını gerektirir. Bu şeffaflık düzeyi, üretim çevikliği ve esnekliği açısından son derece güçlendiricidir, ancak tüm paydaşların verilerinin yalnızca bilmesi gereken bir temelde güvenli ve erişilebilir tutulmasını sağlama zorluğu vardır.

Bilişim Sistemlerinin Ölçeklendirilmesi

Endüstri 4.0, gelişmiş yatay ve dikey entegrasyon seviyelerini desteklemek için toplanan ve analiz edilen verilerin hacmini ve hızını önemli ölçüde artırır. Çoğu durumda, BT sistemleri ve altyapısı, işletmenin dijital dönüşüme doğru yolculuğunu desteklemek için temel bir değişikliğe uğrayacaktır. Endüstri 4.0 uygulamaları genellikle kurumsal veritabanlarını ve iş yüklerini buluta taşımak için zorlayıcı bir katalizördür ve burada çok çeşitli paydaşlar tarafından daha kolay erişilebilir. Bulut tabanlı BT’ye bu geçiş, çok disiplinli bir ekip tarafından kapsamlı ve dikkatli bir planlama gerektirir ve ayrıca yukarıda açıklanan verileri parçalamaya başlamak için iyi bir fırsattır. Ayrıca, bulut tabanlı dağıtımlar, bulut hizmet sağlayıcıları tarafından uygulanan sağlam güvenlik ve erişim denetimi özelliklerinden yararlanan kuruluşlarla birlikte daha önce belirtilen veri güvenliği ve gizlilik sorununu da ele alır.

Eş Güdüm ve Senkronizasyon

Bir tesisin BT sistemleri ve üretim süreçleri daha entegre ve karmaşık hale geldikçe, işletmelerin farklı dağıtılmış sistemler ve varlıklar arasında geçiş yapması zor olacaktır.  Bu platformlar genellikle sisteme özgü işlem yapılabilir öngörüler elde etmek için; çeşitli mevcut kurumsal sistemlerden yapılandırılmış verileri bir araya getirir. Kurumsal düzeyde doğru platform, üretim katında Endüstri 4.0‘a hazır yönetici görevi görür. Buna ek olarak üretim zinciri boyunca yatay entegrasyonu ve tedarik zinciri boyunca dikey entegrasyonu destekler.

Endüstri 4.0, üretim süreçlerini kolaylaştırmak ve özelleştirmek için en yeni veri analizlerini, makine öğrenimini ve yapay zeka teknolojilerini bir araya getirir. Endüstri 4.0 için yatay entegrasyon aynı zamanda kuruluşun tüm tedarik zincirinde kesintisiz, veri merkezli, işbirliğine dayalı bir ağ oluşturmak anlamına gelir. Dikey entegrasyon, kuruluşun kendi iş birimleri için de aynı şeyi yapar ve üretim süreçleri ile bilişim, satış, pazarlama, lojistik, mühendislik ve benzeri temel iş faaliyetleri arasında benzeri görülmemiş düzeyde bir uyum sağlar.